Hocalı Soykırımı 20. yüzyılda yaşanan en trajik insantrajedilerinden biridir. Bu sıraya ayrıca Hatın, Hiroşima, Nagazaki ve Songmi soykırımları dahildir. Yüzyılın sonundayapılmış bu soykırım sadece Azerbaycan halkına karşıuygulanmadı, bu, tüm insanlık aleyhine işlenen en kanlıcinayetlerden birisidir. Uluslararası sözleşmeler, evrensel ilkelerHocalı soykırımı gibi trajedileri defalarca kınamış ve kabuledilemez belirtmişlerdir. Ermenistan Cumhuriyeti tarafındanHocalı’da işlenen bu insanlık karşıtı suçtan uluslararası siyasalve hukuksal açıdan değer verilmesi için Azerbaycan bir çokuluslararası kuruluşlar ve dünya ülkelerinin parlamentolarındakararlı adımlar atmıştır.
Üye ülkelerin sayısına göre dünyanın ikinci en büyükuluslararası organizasyonu olan İslam Konferansı Örgütü (NOT: örgüte üye ülkelerin Dışişleri Bakanları Konseyi 2011 yılı 28 Haziran tarihli kararıyla kürümün ismi İslam İşbirliği Örgütüolarak değiştirilmişti) Ermenistan’ın AzerbaycanCumhuriyeti’ne karşı askeri saldırıyı defalarca kınadı veErmenistan -Azerbaycan sorununda Azerbaycan halkıyla hepdayanışma sergiledi. 2004 yılında İslam Konferansı ÖrgütüDiyalog ve İşbirliği Uğrunda Gençlik Forumunu oluşturdu.Forum ayrıca 2007 yılının sonbaharında “Medeniyetler İttifak” çerçevesinde düzenlenen “Gençlik Kültürel Alyansınıdestekliyor” girişimi çerçevesinde Uluslararası GençlikHareketi’ne başvurarak, kendi ortakları ve uluslararasıkuruluşlar aracılığıyla sivil Azerbaycanlı nufusunun kanınıdökmüş rejimin provokatif adımlarıyla ilgili uluslararasıkamuoyunun farkındalığını artırmağa çağırdı. İİÖ GençlikForumu`nun Başkanlar Konseyi Nisan 2008 -de Kuveyt’tedüzenlenen VI. oturumunda Haydar Aliyev Vakfı RusyaTemsilciliği’nin başkanı Leyla Aliyeva Forumunmedeniyetlerarası diyalog üzere Genel Sekreteri seçildi. Bu, Ermenistan tarafından Azerbaycan topraklarının işğalı olgusunaİİÖ Gençlik Forumunca dikkat çekilmesine katkıda bulundu.Aynı yılın 17 Mayıs tarihinde İİÖ ve İSESCO`nunorganizasyonluğuyla yetkili uzmanlar düzeyinde yapılan ikigünlük toplantının sonucunda Leyla Aliyeva’nın girişimiylegerçekleştirilen “Hocalı’ya Adalet – Karabağ Özgürlük” kampanyası İİÖ uzmanları tarafından desteklendi ve 26 ŞubatİİÖ`e üye ülkelerde insani facia kurbanlarının anım günü olarakkutlanması kararlaştırıldı. Ayrıca, Hocalı Soykırımı’nın İslam ülkelerinde ders kitaplarında ders olarak okutulmasıyla ilgiliönerinin İİÖ dışişleri bakanlarının toplantısına sunulmasınakarar verildi.
İİÖ ülkelerinin dışişleri bakanları Konseyi`nin Uganda`nınbaşkenti Campala`da düzenlenen toplantısında GençlikForumu’nun Kültürel Alyansı`nın Genel Koordinatörü LeylaAliyeva’nın “Hocalı’ya Adalet – Karabağ Özgürlük” adlıgirişimi teyit etti. İİÖ Dışişleri Bakanları 35. oturumundabununla ilgili özel bir karar kabul edildi. Kararla İİÖ`ye üyeülkelerde insani trajediler kurbanlarının Anım Günü kuruldu.İslam İşbirliği Örgütünün bünyesinde bulunan Diyalog veİşbirliği uğrunda Gençlik Forumu’nun Kültürlerarası Diyalogüzere Genel Koordinatörü Leyla Aliyeva’nın girişimiyle“Hocalı’ya Adalet” uluslararası bilgilendirme kampanyası 8 Mayıs 2008 tarihinde başladı. Kampanya kapsamında ilk olarak, Hocalı faciasıyla ilgili çocuklar tarafından çekilmişfotoğraflardan oluşan sergi ve İstanbul’da, Taksim metro istasyonunda yabancı ülke gençlerinin soykırımla ilgilifotolarından oluşan sergiler düzenledi. İİÖ Dışişleri BakanlarıKonseyi Mayıs 2009 tarihinde Suriye’nin Şam kentindedüzenlenen 36. oturumunda bakanlar Gençlik Forumu tarafındangerçekleştirilen “Hocalı’ya Adalet – Karabağ Özgürlük” kampanyasını tam destekleyerek, kampanyayla ilgili karakverildi ve örgüte üye devletlere kampanyada aktif yer almalarıtavsiye edildi. 2011 yılında İslam İşbirliği Örgütü ParlamentoBirliği “Hocalı’ya Adalet” uluslararası bilgilendirmekampanyasını destekleyen bildiri kabul etti. İİÖ ParlamenterlerKonseyi Birleşik Arap Emirlikleri’nin başkenti Abu Dabi’dedüzenlenen 13. oturumunda kabul edilen Abu DabiBildirgesi`nde Hocalı soykırımının insanlık suçu olaraktanınmasıyla ilgili üye ülkelere başvurdu. Bu, İİÖ GençlikForumu’nun “İİÖ Gençlik Forumu ve İİÖ Parlamenterler Birliğiarasında işbirliğine” dair inisiyatifi doğrultusunda gerçekleşti.Örgüte üye parlamentolara doğrudan çağrı yapıldı ve böyle çağrıfacianın milli düzeyde hukuki ve siyasi açıdan tanınmasınısağlayacak doğrultudaydı. İslam İşbirliği Örgütü ParlamentoBirliği Endonezya’nın Palembang kentinde düzenlenen VII toplantısında 30 Ocak 2012 tarihinde “ErmenistanCumhuriyeti’nin Azerbaycan Cumhuriyeti’ne karşı saldırısı” isimli geleneksel olarak kabul edilmiş karara Gençlik Forumungirişimiyle bir madde eklendi.
Kampanya küresel çapta etkin olmak ve sesini duyurmakamacıyla çeşitli iletişim araç ve kaynaklarından, bu aradamedyadan, internetten ve canlı etkinliklerden büyük ölçüdeyararlanmaktadır. Kampanya çerçevesinde düzenlenenetkinliklerde katliamlara, etnik arındırmaya, ırksal, etnik ya da dinî ayrımcılık karşısında etkili bir şekilde direnmeye, HocalıSoykırımı kurbanlarıyla dayanışma sergilemeye ve Hocalı’daAzerbaycanlı nüfusa karşı işlenen cinayetlerin cezasızkalmasıyla mücadeleye en çok dikkat ayrılmaktadır.
Kampanya pek çok ülkede etkili bir biçimde uygulanmaktadır vegünümüzde 120 binden çok insan ve 115 örgüt kampanyayıdesteklemektedir. Sosyal ağlar, sergiler, toplantılar, yarışmalar, konferanslar, seminerler ve diğer etkinlikler kampanyanınamacına ulaşmak için kullanılan birer etkin araçtır.
Aysel Turan
Azerbaycan Cumhuriyeti Sivil Toplum Kuruluşlarına Devlet Desteyi Vakfının desteği ile «Ortak Değerler» İçtimai Birliğinin gerçekleştirdiği «Hocalı soykırımı 30-cu yılında – türk ülkeleri medyalarında tanıtım” projesi çerçivesinde yayımlanır