TRT-AVAZ Ankara. «Türk Dünyasının Öncüleri» konferanslarının beşincisi, Kırım Tatar sürgününün yıldönümü olan 18 Mayıs 2017 tarihinde, TÜRKSOY Genel Sekreterliği’nde gerçekleştirildi.
Kırım Tatar milli şairi ve Türkolog Bekir Sıtkı Çobanzade’nin hayatının anlatıldığı, Gazi Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zuhal Yüksel’in konuşmacı olarak yer aldığı programa T.C. Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Yalçın Topçu’nun yanı sıra çok sayıda davetli katıldı.
Konferansın selamlama konuşmasını gerçekleştiren TÜRKSOY Genel Sekreteri, Büyükelçi Düsen Kaseinov etkinliğin Kırım’ın yetiştirdiği ve bütün Türk dünyasının evladı olarak bağrına bastığı büyük aydın ve şair Bekir Çobanzade’yi geniş kitlelere tanıtma amacıyla gerçekleştirildiğini belireterek, Çobanzade’nin çalışmalarıyla Türk halklarının birliğine eşsiz katkılar sunduğunu dile getirdi.
Açılış sırasında konuşan bir başka isim T.C. Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Yalçın Topçu oldu. Konuşmasında Bekir Sıtkı Çobanzade gibi Türk dünyasının rol modeli olan kişilerin her daim yaşatılmasının önemine değinen Yalçın Topçu; ‘’Bugün ne yazıkki acı bir yıldönümü anıyoruz. İnsanlık vicdanınında çok derin yaralar bırakan bir katliamın ve soykırımın yıldönümü. Asla unutulmaması gereken bir yıldönüm. Öncelikle TÜRKSOY’a bu hassasiyeti için teşekkür ederim. Bize yapılanları asla ve asla unutmamamız gerekiyor. Çünkü unutursak yeniden yaşamak zorunda kalırız. Çobanzade gibi rol modellerimizi her daim her an yaşatmamız önemlidir. Onun ilim ve biliminin yanı sıra onun harika insani yönleri ve milletine olan aşkına dayanamayanlar kendisini şehit etmiştir. Ne yapılırsa yapılsın, biz üzerime düşeni yaparsak önümüzdeki asır bizim asrımız olacaktır. Bu vesileyle kırım sürgününde hayatını kaybeden bütün soydaşlarımızı saygıyla rahmetle anıyorum. Allah bir daha böyle acılar yaşatmasın’’ dedi.
Etkinlikte konuşmacı olarak yer alan Gazi Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zuhal Yüksel ise, Bekir Sıtkı Çobanzade’nin hayatı ve eserleri hakkında detaylı bilgiler verdiği konuşmasında Çobanza’denin hayatının zorluklarla dolu olduğunu ancak kendisinin Türklük bilincini asla kaybetmediğini dile getirerek Çobanzade’nin şiirlerinin, Kırım Tatar edebiyatının şaheserleri arasında yer aldığının altını çizdi.
Sanatçı Akdeniz Erbaş tarafından şiir ve türkü dinletisi de gerçekleştirilen programın sonunda Büyükelçi Kaseinov, T.C. Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Yalçın Topçu’ya Türk Cumhuriyetlerinin bağımsızlıklarının 25. Yılı anısına hazırlanan özel madalyayı takdim etti.
Prof. Dr. Bekir Sıtkı ÇOBANZADE Kimdir ?
Kırım’ın Rus Çarlığının işgali altında olduğu yıllarda doğan Çobanzade, ilk eğitimini vatanı Kırım’da aldıktan sonra, liseyi İstanbul’da, üniversiteyi ise Macaristan’da okur. Kıpçak Türkçesinin şaheserleri arasında yer alan “Kodeks Kumanikus” üzerine yaptığı doktora teziyle doktor olan Çobanzade, Macaristan’da profesör ünvanını da alır. Daha sonra vatanı Kırım’a dönen ilim adamı, Kırım’da öğretim üyesi ve rektör olarak çalışırken, siyasi ve kültürel sahalarda da faaliyet göstermiş; gazete ve dergilerde makaleler yayımlamıştır. Bu dönemde başlayan Stalin’in siyasi kıyımları, Çobanzade’yi de etkiler ve başta Azerbaycan olmak üzere değişik Türk ülkelerinin üniversitelerinde öğretim üyesi olarak çalışmak ve ilmî çalışmalar yapmak zorunda kalır. Ancak, Çobanzade’yi vatanından uzaklaşmak ve siyasi çalışmalarına son vermek de kurtaramaz, bütün Türk Dünyasında tanınan bu ilim adamı Azerbaycan’da kurşuna dizilmek suretiyle öldürülür.
Hemen hemen bütün Türk lehçeleri ve Türk dilbilimi hakkında 120’den fazla kitap ve makaleleri bulunan Çobanzade, 1932’de SSCB İlimler Akademisi Kafkas Şubesinin,1935’ten itibaren de Azerbaycan Şubesinin daimi üyesi olur. 1935’te Paris Lenguistik Cemiyetine üye olarak seçilir.
Çobanzade’nin şiirleri, Kırım Tatar edebiyatının şaheserleri arasında yer almaktadır.