Ақпараттық технологиялардың қарыштар дамуы бүкіл әлемді цифрландыру мен жасанды интеллектті белсенді пайдалануға мәжбүрледі. Бұл үдерістен Қазақстан да қағыс қалмады. Осы орайда, ҚР президенті Қасым-Жомарт Тоқаев биылғы Жолдауында ҚР Үкіметіне: «Қазақстан алдағы 3 жыл ішінде міндетті түрде цифрлық ел болуы керек», – деген міндеттеме жүктеді. Президенттің пәрменіне жергілікті атқарушы билік – Алматы қаласының әкімдігі де ден қойды. Еліміздегі ең ірі мегаполисті тиімді басқару және қоғамдық кері байланысты қалыптастыру үшін әлеуметтік медиа мен цифрлық технологияларды белсенді түрде пайдаланады.
Бүгінде әлеуметтік медиа және хабар алмасу қосымшалары тұрғындармен жедел байланыс орнатудың негізгі құралы саналады. Осындай игі істерді Алматыға қарасты Жетісу ауданы да қолға алды. Қаладағы қоғамдық өмірге белсене араласатын жергілікті тұрғындар, коммуналдық қызмет өкілдері және әкімдік қызметкерлері ауданның чат топтарына қатысады. Осы цифрлық платформалар арқылы тұрғындар өздерін толғандыратын мәселелер туралы хабарлайды. Кез келген уақытта сұрақтар қояды және кері байланыс алады. Кіріс сұраныстар жауапты бөлімдер арасында жедел таратылады, ал мамандар өтініш берушілерді жұмыстың барысы мен нәтижелері туралы хабардар етіп отырады. Бұл формат қоғамдық сұраныстарға жылдам жауап беруге мүмкіндік береді және тұрғындар мен жергілікті билік органдары арасындағы қашықтықты азайтады. Сонымен қатар, өзара әрекеттесудің ресмиформаты — кеңсе арқылы жазбаша сұраныстар да сақталады. Олар заңға қатаң сәйкестікте тіркеледі және қаралады, бұл шешім қабылдаудың уақтылылығы мен ашықтығын қамтамасыз етеді. Қазіргі уақытта аудан тұрғындарымен еңжан-жақты және тиімді өзара әрекеттесуді қамтамасыз ететін, жұмыс істейтін цифрлық арналарды да, ресми жазбаша сұраныстарды да қамтитын біріктірілген байланыс жүйесі қолданылуда.
Бұл жаңалыққа қатысты Жетісу ауданының тұрғындары «Алматы қаласының қоғамдық қатысу бюджеті» жобасының онлайн порталы арқылы қалалық ортаны дамытуға тікелей қатыса алады. Аулаларды, көшелерді және қоғамдық кеңістіктерді жақсарту бойынша ұсыныстар платформада қабылданады және қаралады. Цифрлық формат идеяларды ұсыну процесін азаматтардың кең ауқымы үшін қолжетімді және түсінікті етеді. Осы орайда цифрлық технологиялар қауіпсіздік саласында да белсенді қолданылады. Бүгінде Жетісу ауданында 17 635 бейнебақылау камерасы жұмыс істейді. Аудан әкімшілігі Алматы цифрландыру департаментімен бірлесіп, тұрғындардың жаңа камераларды орнату туралы өтініштерін үнемі қарастырып отырады. Жоспарға сәйкес, бейнебақылау жүйесін одан әрі кеңейту және камера жоқ жерлерді азайту көзделеді.
Алматы қаласының Наурызбай ауданының әкімдігі қалалық ортаны дамыту және жақсарту үшін цифрлық шешімдерді белсенді түрде пайдаланып келеді. Тұрғындардың қатысуының негізгі құралдарының бірі – онлайн платформаларды пайдаланып жүзеге асырылып жатқан «Қоғамдық қатысу бюджеті» жобасы. Жобалар бойынша дауыс беру толығымен цифрлық түрде — мамандандырылған онлайн портал арқылы жүзеге асырылады. Бұл тәсіл аудан тұрғындарына қашықтан, ыңғайлы уақытта және мемлекеттік органдарға жеке бармай-ақ шешім қабылдауға қатысуға мүмкіндік береді. Онлайн формат процесті ашық және кең ауқымды азаматтар үшін қолжетімді етеді. 2026 жылы Наурызбай ауданында «Қоғамдық қатысу бюджеті» жобасы шеңберінде жалпы сомасы 2,5 миллиард теңге болатын бастамаларды жүзеге асыру жоспарланып отыр. Бүгінгі күнге дейін онлайн дауыс беруге 44 жобамақұлданды, оның 35-і іске асыруға мақұлданды. «Дауысберуге 2674 аудан тұрғыны қатысты, бұл қала тұрғындарының өз аймағын дамытуға қатысу үшін цифрлық форматтарға деген қызығушылығының артуын көрсетеді.
Аталған агенттік онлайн дауыс беру жобаларды іріктеу процесін жеделдетіп қана қоймай, сонымен қатар тұрғындардың қабылданған шешімдерге деген сенімін арттыруға жағдай жасайды. Цифрлық құралдар әрбір дауысты жазуға, ашық рәсімдерді қамтамасыз етуге және халықтың нақты қажеттіліктеріне негізделген қалалық ортаны қалыптастыруға мүмкіндік береді.
Қалаға қарасты Бостандық ауданының әкімшілігі халыққа бірнеше арналар арқылы кері байланыс жасауды ұсынады. Ресми веб-сайттар мен әлеуметтік желілер, мобильді қосымшалар, сондай-ақ азаматтарды қабылдау кеңселері, қоғамдық кездесулер және жергілікті сауалнамалар – соның айғағы. Аудан тұрғындары қалалық қызметтерге мәселелер туралы жедел хабарлау үшін заманауи цифрлық қызметтерді белсенді түрде пайдаланады. Тұрғындар заңсыз тұрақ, зақымдалған инфрақұрылым, жарықтандыру мәселелері, шу, санитарлық жағдайлар және басқа да мәселелер туралыхабарлау үшін мобильді қосымшалар мен онлайн платформаларды пайдаланады. Азаматтардың белсенділігі қалалық қызметтерге мәселелерді тез анықтауға жәнешешуге көмектеседі. Ең сәтті мысалдардың бірі — тұрғындардың өтініштері негізінде жергілікті абаттандыру мәселелерін — кварталішілік жолдарды жөндеуден бастап жарықтандыруды орнатуға дейін — жедел шешу. Бұл жүйе туындайтын жағдайларға тез жауап беруге мүмкіндік береді және аудандардағы қауіпсіздікті жақсартады.
Тұрғындармен байланыс орнатуда Алматыдағы Түрксіб ауданында тұрғындардың пікірлері бірнеше арналар арқылы беріледі: қалалық және аудандық әкімшіліктердің ресми веб-сайты (e-otinish) және әлеуметтік желілері; «Ашық Алматы» платформасы; азаматтарды қабылдау және халықпен жергілікті кездесулер; сауалнамалар.
Нұрсая Жоямерген, «Түркітілдес журналистер қоры» ҚҚ.
Фото: ЖИ